Leonie Akerboom, Joël Anker en Jerker Menninga zijn ontwerpleiders bij IJsselwerken en elk verantwoordelijk voor een aantal dijkmodules.
Het is veel breder dan alleen het ontwerpen van de dijk
De functie van ontwerpleider is veel breder dan alleen het ontwerpen van de dijk. Leonie: “Met alleen het ontwerpen ben je er niet. De ontwerpkeuzes die we maken stemmen we onder andere af met de omgevingsmanager, dijkbeheerders van het waterschap en werkvoorbereiding. Ook leggen we het ontwerp voor aan overheden zoals de provincie Overijssel en de gemeenten uit het gebied. Alle belangen brengen we bij elkaar en we geven die uiteindelijk een plekje in het ontwerp van de dijk.”
Volgens de ontwerpleiders houd je bij het ontwerpen van een dijk rekening met veel verschillende zaken zoals hoog water en golven. Joël: We houden inderdaad met veel zaken rekening. Voornamelijk met hoog water en golven, maar ook met de grondopbouw van de dijk. Voordat we zijn gestart met het ontwerp van de dijk hebben we de dijk getoetst of de dijk voldoende bestand is tegen bijvoorbeeld golfoverslag, overlopen van water en erosie aan de buiten- en binnenzijde van de dijk. Kenmerkend aan de IJsseldijk is dat de dijk slank is, de grond zandig is en de ondergrond veel variatie kent. Daarom is piping, een maatregel onder de grond die het zand tegenhoudt, bijna overal van toepassing bij de IJsseldijk. Dit is op de meeste plaatsen alleen op te lossen met een verticale maatregel, zoals een damwand.”
Het complete plaatje
Wat maakt het ontwerpen van een dijk nou zo complex? Joël: “Je zou inderdaad zeggen als Nederlanders bouwen we al meer dan 2000 jaar dijken, dus dat zou ons inmiddels toch gemakkelijk af moeten gaan?” Leonie vult aan: “Het ontwerp moet niet alleen waterveilig zijn. Het moet bijvoorbeeld ook passen in de omgeving en rekening houden met de ecologie in het gebied. Dat alles voor maatschappelijk verantwoorde kosten, want de dijkversterking wordt gesubsidieerd door de overheid. Het is het complete plaatje dat het ontwerp van een dijk zo ingewikkeld maakt.”
Volgens Joël is het belangrijkste doel van de dijkversterking een veilige dijk die het achterland voor de komende 50 jaar beschermd tegen het water. Om dit te realiseren heb je altijd effecten op de omgeving van de dijk. Jerker: “Zoals Joël al aangeeft is onze prioriteit een veilige dijk realiseren voor de komende 50 jaar. Dit willen we realiseren met een tevreden omgeving en tegen maatschappelijk verantwoorde kosten. Met sommige afwegingen zit hier een spanningsveld. Hoe ver gaan we met ontwerp om aan de wensen van de omgeving te voldoen? Gelukkig kunnen we als project voortbouwen op het Voorkeursalternatief dat er al ligt. Dit neemt niet weg dat er voor een aantal locaties nog keuzes gemaakt moeten worden, waarbij de afweging tussen kosten en een zo goed mogelijk ingepast ontwerp (met zo min mogelijk invloed op de omgeving) een vaak terugkerend thema is. Dit is telkens weer een puzzel, waarbij het een uitdaging is om een uniforme afweging te maken langs de hele dijk.”
Drijfveren
De drijfveren van Leonie, Joël en Jerker?
Leonie: “De waterbouw heeft mij van kinds af aan getrokken. We zijn er als Nederland heel goed in en we hebben allemaal het besef dat ons land kwetsbaar is voor water uit de zee en rivieren. Het mooiste aan dijken vind ik dat ze vaak eeuwenoud zijn en tekenend zijn in het landschap. Slingerend langs het water, in dit geval van de IJssel.”
Joël: “Misschien zit ’t gewoon in mijn Zeeuwse bloed? Voor mij is het alweer het vierde project waarin ik langs de IJssel de strijd aan ga met water. Bij dit project vind ik het mooi dat we als aannemer al in de Planuitwerkingsfase betrokken zijn. Zodat we samen met het waterschap kunnen werken aan een goed ontwerp.”
Jerker: “Ik ben opgegroeid in Delfzijl, in het noorden van Groningen. Als kind heb ik regelmatig meegemaakt dat de haven in Delfzijl overstroomde en het dus noodzakelijk was om de coupures, dijkgaten, te sluiten. Het belang van een goed functionerende waterkering heb ik dus al vroeg meegekregen. Om Nederland bewoonbaar te houden is het daarom noodzakelijk om de veiligheid van onze waterkeringen op orde te hebben. Daar werk ik graag aan mee.”